Mirasçılıktan Çıkarma (Iskat) Nedir?
Mirasçılıktan Çıkarma (ıskat) kurumu bir ölüme bağlı tasarruf türü olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu şekilde miras bırakan olumsuz içerikli ölüme bağlı tasarrufta bulunmuş olur. Halk arasında evlatlıktan red müessesesi olarak bilinmektedir.
Miras bırakanın gelecekte mirasından pay alacak olan kanuni mirasçılarından birini mirasından mahrum edebilmesi için Türk Medeni Kanunu uyarınca bazı şartlar aranmaktadır. Bu şartların oluşmuş olması halinde yapılacak ıskat yöneltilen kişiyi mirastan saklı payıyla birlikte çıkarılması sonucuna götürür.
Türk Medeni Kanunu 510. Maddesi uyarınca;
Aşağıdaki durumlarda mirasbırakan, ölüme bağlı bir tasarrufla saklı paylı mirasçısını mirasçılıktan çıkarabilir:
1. Mirasçı, mirasbırakana veya mirasbırakanın yakınlarından birine karşı ağır bir suç işlemişse,
2. Mirasçı, mirasbırakana veya mirasbırakanın ailesi üyelerine karşı aile hukukundan doğan yükümlülüklerini önemli ölçüde yerine getirmemişse.
Maddede sayılan nedenler gerçekleştiğinde mirasçı aleyhine “cezai” ıskat nedenleri doğmuş olur. Bu nedenlere dayanmayan veya sebebi belirtilmeden yapılacak çıkarma TMK 512/1 uyarınca geçersiz olacaktır. Öne sürülen sebebin gerçekleşmediğini veya belirtilen sebebin TMK 510. maddesinde sayılan sebepler ile örtüşmediği savında olan mirasçının itirazı halinde sebebin varlığını ispat diğer mirasçılara veya mirasbırakana düşecektir.
Mirasçı, mirasbırakana veya mirasbırakanın yakınlarından birine karşı ağır bir suç işlemişse, Kanunun ifadesinde ki “ağır suç” ceza hukuku anlamında ağır bir suç olmak zorunda değil hukuk hakiminin takdirine bırakılmış cinste ağır bir suçtur. Kanun koyucu ıskat sebeplerini düzenlerken fiilin niteliğine değil de sonucuna önem vermiştir. Hakim, öncelikle fiilin ağır olup olmadığına sonrasında aile bağını koparacak nitelikte olup olmadığına ve fiilen de koparmış olup olmadığını araştırarak karar verecektir. Mirastan ıskat sebebinin varlığı araştırılırken objektif ve sübjektif olarak iki husus önem kazanır. Fiilin aile bağlarını koparacak nitelikle olmasından kasıt, fiilin objektif olarak aile bağını koparacak nitelikte olmasıdır. Fiilen koparmış olması da, subjektif unsur olup, somut olayda aile bağını koparmış olmasıdır. Kanunun “ağır” terimiyle kastettiği budur. Şu halde bir fiil aile bağını koparacak nitelikte olmakla beraber, somut olayda koparmamışsa, subjektif şart gerçekleşmediği için, mirasçılıktan çıkarma sebebi olamaz.
Örneğin;
Mirasçı, mirasbırakana veya mirasbırakanın ailesi üyelerine karşı aile hukukundan doğan yükümlülüklerini önemli ölçüde yerine getirmemişse.
Sadakat, bakım ve gözetim, yardım, vb. aile hukukundan kaynaklı yükümlülüklerin ihlali halinde ihlal önemli ölçüye ulaşmış yani aile bağlarını zedeler nitelik kazanmışsa ıskata sebep oluşturur nitelikte olduğu kabul edilecektir. Yine bu durumda da fiilen aile bağlarının kopmuş olması da aranır.
Mirasçılıktan Çıkarma Nasıl İptal Edilir?
Miras bırakan çıkarma arzu ve iradesini zımni olarak gerçekleştirmiş olabileceği gibi açıkça da ortaya koyabilir. Bu işlem karşısında ıskat olunanlar, miras bırakanın ıskata ilişkin tasarrufta bulunurken ehliyetsiz olduğunu, ıskatın hata, hile, ikrah sonucu yapıldığını ortaya koyarsa veya vasiyetname şeklen geçersiz ise ıskat tasarrufu iptal edilir ve mirasçı ıskat edilmemiş gibi tüm miras hakkına kavuşacaktır. Bunların yanında Medeni Kanunun 512’nci maddesinde belirlenen ıskata ilişkin özel düzenleme uyarınca mirastan ıskat edilen mirasçıya, ıskata ilişkin ölüme bağlı tasarrufa itiraz ederek onu kısmen veya tamamen etkisiz bırakma imkanı tanınmıştır. Mirastan çıkarılanlar bu haklarını dava açmak yoluyla ileri sürerek çıkarmanın geçersizliğini ileri sürebileceklerdir. Bu dava, ıskat olunan dışındaki ıskattan yararlanan diğer kanuni mirasçılar aleyhine açılır. Iskata neden olan olaylara muris kendi kusurlarıyla sebep olmuşsa ıskatın şartları oluşmayabilir. Bu hususun takdiri ise olayların akışına göre, hakime aittir.
Mirasçılıktan Çıkartma Sonucu Ne Olur?
Mirastan çıkartılan mirasçı saklı payı ile beraber miras hakkını kaybeder. Miras hakkını kaybeden mirasçı, vasiyetnamenin iptali, tenkisi, tenkis, muris muvazaası, denkleştirme gibi davaları da açamaz. Mirasçılıktan çıkartma sonucu mirastan çıkarılan mirasçının bu davaları açabilmesinin tek yolu mirasçılıktan çıkarmanın iptali için dava açarak işlemin iptalini sağlamaktır. Eğer ki mirasçılıktan çıkartma işlemi hukuka uygun şekilde yapılmış ve şartları da oluşmuşsa iptal davası reddedilecektir. Miras bu halde diğer mirasçılar arasında bölüşülür ölenin mirasçısı olmadığı halde ise devlet mirasçı olacak ve tereke devletin tasarrufuna geçecektir.
Bir Mirasçı Haksız Yere Mirasçılıktan Çıkartılırsa Ne Olur?
Haksız olarak ıskat edilen mirastan çıkartılan mirasçı bu ıskata karşı süresinde dava açarak iptal talebinde gerekçeleri ile birlikte bulunmalıdır. Zira kanuni şartları taşımayan mirasçılıktan çıkartma mahkeme tarafından iptal edilecek ve ıskat edilen tekrar mirasçılık sıfatını kazanacaktır. Yani burada haktan yoksun bırakılan mirasçının dava açması gerekmekte olup ıskat kendiliğinden incelenmemektedir.
Iskat sebeplerinin varlığı hakkında tesbit davası açılamayacağına ilişkin
T.C. Yargıtay 2.HUKUK DAİRESİ
Esas:1990-3966 Karar:1990-10175 Karar Tarihi:01.11.1990
(743 S. K. m. 457)
Dava: S. mirasçıları F. Ü. ve ark. ile F. A. arasındaki mirastan ıskat davasının yapılan muhakemesi sonunda davanın reddine dair verilen hüküm F.A. tarafından temyiz edilmekle, evrak okunup gereği görüşülüp düşünüldü:
Karar: Mirastan ıskat ölüme bağlı tasarrufla olur (M.K. m.457). Iskat sebeplerinin varlığı hakkında tesbit davası açılamaz. Çünkü tesbit davası eda davasının öncüsüdür. Davacının ileride açabileceği eda davası bulunmadığına göre tesbit davası da açamaz. Öyle ise davanın reddi gerekirken yazılı şekilde karar verilmesi usul ve kanuna aykırıdır.
Sonuç: Temyiz edilen hükmün gösterilen sebeple BOZULMASINA, 01.11.1990 tarihinde oybirliği ile karar verildi.
Mirasçılıktan Çıkarmanın İptali Davasında İspat Yükü Diğer Mirasçılardadır
T.C. Yargıtay 2.HUKUK DAİRESİ
Esas:2002-13985 Karar:2002-14916 Karar Tarihi:26.12.2002
Taraflar arasındaki davanın yapılan muhakemesi sonunda mahalli mahkemece verilen ve yukarıda tarih numarası gösterilen hüküm temyiz edilmekle evrak okunup gereği görüşülüp düşünüldü.
1- Dosyadaki yazılara kararın dayandığı delillerle kanuna uygun sebeplere ve özellikle delillerin takdirinde bir yanlışlık görülmemesine göre davacının aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan temyiz itirazları yersizdir.
2- 4722 sayılı kanunun 1. maddesi hükmü de dikkate alındığında olaya 743 sayılı Türk Kanunu Medenisi hükümlerinin uygulanması gerekir.
Mirastan ıskat edilen kişi artık miras bırakanın mirasçısı sıfatını kazanamaz. Miras bırakan onun miras hissesi üzerinde başka türlü tasarrufta bulunmamışsa terekesi o sanki miras bırakandan önce ölmüş gibi diğer kanuni mirasçıları arasında paylaştırılır. (MK.m. 458) Iskatın iptaline ilişkin davada ispat külfeti ıskattan istifade eden mirasçıya aittir. (MK. m. 459/2) Davalılar ıskatın doğruluğunu ispatla sorumludurlar
Dava münhasıran ıskatın iptaline ilişkindir. Sağ eş Yaşar hariç murisin çocukları Zülbiye, Hatice, Nuriye ve Satı davayı kabul etmişlerdir. Bu kabulün sağ eş Yaşar'ın miras payına etkisi yoktur. Dava kabul edilmekle ıskat tamamen hükümsüz bırakılmıştır. (MK.m.459/2) Mahkemece davanın kabulüne karar verilmesi gerekirken bu yön üzerinde durulmadan yazılı şekilde hüküm kurulması usul ve yasaya aykırıdır.
Sonuç: Temyiz edilen hükmün gösterilen sebeple BOZULMASINA, temyiz peşin harcının yatırana geri verilmesine, oyçokluğuyla karar verildi. 26.12.2002
UYARI VE HATIRLATMA - SORUMSUZLUK BEYANI
Web sitemizde yer alan bu ve benzeri bilgiler öneri, tavsiye veya hukuki mütalaa değildir. Yazarımız veya büromuz bu sitede yer alan çözümlere, bilgilere, metinlere veya yayınlara dayanılmasından, kullanılmasından hareketle zarara uğranmasından dolayı sorumluluk kabul etmez. Hukuki bilgilendirme yazılarımızın izinsiz kullanılması, kopyalanması ve çoğaltılması halinde tüm yasal haklarımız saklıdır.
mirasçılıktan çıkarma, mirastan ıskat, mirastan men, mirasçılıktan çıkartma avukat, evlatlıktan red, mirastan çıkarma avukat
