Franchise Sözleşmeleri
Giriş:
21. yüzyılın yeni ticari yöntemlerinden biri olarak giderek yaygınlaşan ve çıktığı günden bu yana gelişmekte olan Franchising sistemi ülkemizde de gittikçe gelişmekte ve yaygınlaşmaktadır. Uluslararası ticaretin ve iletişimin bu denli arttığı günümüzde yeni bulunan bir üretim, satış, pazarlama yönteminin veya yeni bir ürünün markalaşarak bir anda dünyaya yayılması da kaçınılmazdır.
Zira tüketiciler için günümüzde neyi tükettiğini bilmek, neyi satın aldığından emin olmak önemli hale gelmiş ve karşılaşılan hukuksal problemlerde insanlar karşılarında hukuk sistemine entegre olmuş ve belirli asgari kalite standartlarına sahip muhataplar bulmayı tercih etmektedirler.
Tüm bu gelişmeler ışığında franchise sözleşmeleri de Türk hukuk sistemimizde yerini almış ve uygulamada yaygın bir biçimde kullanılmaya başlanmıştır. Bu incelememizde franchise sözleşmelerinin hukuki tasnifi ile genel değerlendirmesinin yapılması amaçlanmıştır.
Franchise Sözleşmesinin Tanımı
Franchise sözleşmeleri, Türk pozitif hukukunda düzenlenme alanı bulan bir sözleşme olmadığından “atipik” ve “sui generis” nitelik taşıyan bir sözleşme tipidir. Uygulamada marka hakkının kullandırılması dışında tam anlamıyla yeknesaklaşan asli edimlerden söz edilemez çünkü her franchise sözleşmesinde ihtiyaca göre farklı edimler asli edimler halini alabilmektedir. Yani hemen hemen istisnasız her franchise sözleşmesinde görülebilecek asli edim lisans sözleşmelerinin asli edimi olan markanın kullandırılmasının karşısına ve yanına eklenen edimlerdir. Bir bakıma geliştirilmiş lisans sözleşmesi olarak adlandırılabilirler.
Kısaca bir tanım yapmak gerekirse; Franchise verenin, franchise alana markasını kullanması için izin verdiği bunun karşılığında belirli bir takım kural ve yöntemlere uymasını ve bir bedel ödemesini talep ettiği sözleşmedir.
Franchise Sözleşmesinin Şekli
Franchise sözleşmeleri kanunda düzenlenme alanı bulamadıkları için franchise sözleşmelerinde kanun koyucu tarafından öngörülmüş herhangi bir şekil şartı yoktur. Ancak franchise sözleşmelerinde yer alan edimlerden “bir markanın kullandırılması” ediminin ifası için franchise verenin marka kullanım hakkının franchise alana devrini gerçekleştirmesi gerekmektedir. Marka kullanım hakkının devri ise Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu’nun 52. maddesi çerçevesinde yazılı şekil şartına bağlanmıştır. Bu nedenle franchise sözleşmesinin kurulması için her ne kadar Yargıtay nezdinde henüz bir içtihat birliği oluşmamış olsa da yazılı şekil şartının bir geçerlilik şekli olduğunu kabul etmekte yarar görüyoruz.
Franchise Sözleşmesinin Unsurları
Bağımsızlık Unsuru
Franchise alanın bağımsız bir tacir olarak kendi nam ve hesabına çalışması üçüncü kişilere karşı bu intibayı ve dışarıdan görünümü koruması.
Know/How Aktarımı
Franchise verenin geliştirdiği ürün sunum, sürüm, üretim vb. tekniklerini franchise alana aktarması.
Good Will
Franchise alanın franchisor’ın marka ve ürün bilinirliğinden ve şöhretinden yararlandırılması.
Marka, Logo, İşaretlerin Kullandırılması
Franchisor’ın markası, logosu ve buna bağlı işaretlerinin franchisee’ye kullandırılması
Royalty Bedeli
Aylık olarak sabit yahut bir oran üzerinden franchisor’a ödenecek bir bedelin kararlaştırılması.
Franchise Giriş Bedeli
Franchising sistemine giriş için sözleşmenin kurulması aşamasında ödenen giriş ücreti.
Franchise Sözleşmesinin Sona Ermesi (Feshi)
Franchise sözleşmeleri genellikle belirli sürelidir. Sürenin sonunda kendiliğinden sona ererler. Belirsiz süreli franchise sözleşmeleri için fesih öneline uyarak sözleşmenin feshi mümkündür. Bu durumda Türk Ticaret Kanunun Acentelere ilişkin hükümlerinin kıyasen uygulanmasında yarar vardır.
Web sitemizde yer alan bu ve benzeri bilgiler öneri, tavsiye veya hukuki mütalaa değildir. Yazarımız veya büromuz bu sitede yer alan çözümlere, bilgilere, metinlere veya yayınlara dayanılmasından, kullanılmasından hareketle zarara uğranmasından dolayı sorumluluk kabul etmez.
Franchise Sözleşmeleri, Franchise Sözleşmesi, Franchise Sözleşmesi Nasıl Yapılır?, Franchise Sözleşmesinin feshi, Franchise Avukatı
