Amerikan Şirketler Hukuku Üzerine Genel Bilgilendirme
U.S. Company Law / Amerikan Şirket Tipleri / LLP / GP / LP / S Corp. / C Corp. / Amerikan Ticaret Hukuku
İş ortaklığı nedir?
2 arkadaş bir araya gelip bir sokakta kitap standı açıp kitap satmaları ve karı bölüşmeyi kabul etmeleri üzerine bir iş ortaklığı kurmuş olurlar.
Aynı zamanda karı, çalışanları ve yatırımcıları milyarları bulan dünya çapında şirketlerde (örneğin Apple, BMW gibi ) bir iş ortaklığıdır.
Yani “iş ortaklığı” terimi oldukça geniş bir kapsama sahiptir.
Amerika Birleşik Devletler’inde Türkiye’de de olduğu gibi çeşitli iş ortaklığı tipleri vardır. İş ortaklıkları gerçek kişilerce kurulur ve yönetilir. Tüzel kişilerce kurulup yönetilenler olsa dahi onların arkasında yine bir gerçek kişi/kişilerin kararları vardır. Burada önemli olan iş ortaklığı kurmaya karar verdiğinizde bu hangi tip olacak? İşte burada hukuksal ve işlevsel bir takım farklılıklar devreye giriyor. Detaylıca incelenmeyi gerektirmekte ise de 5 ana etmen bu durumda seçiminizi etkileyecektir.
Bunlar;
Vergilendirme, Ortakların sorumluluğu, işin nasıl yönetileceği, fon sağlama, ortaklıktan çıkma olarak farklı özellikler gösteren iş ortaklığı tipleri mevcuttur.
En çok tercih edilen şirket tipleri:
Partnership
- General Partnership (GP)
- Limited Partnership (LP)
- Limited Liability Partnership (LLP)
Corporation
- C Corporation
- S Corporation
Limited Liability Company (LLC)
Yukarıda sayılanlar dışında başka seçeneklerde mevcut ancak bunlar günümüzde en çok tercih edilip kullanılan iş ortaklığı tipleridir.
General Partnership (GP)
2 veya daha fazla kişinin ortak olarak bir işi kar amacıyla yürütmesi olarak açıklanır. Güvene dayalı bir ortaklık tipidir. Ortaklığın ayrı tüzel kişiliği bulunmaz. Ortaklar ortaklığın borçlarından şahsi malvarlıklarıyla da sorumludur.(Unlimited Liability) Ortaklık ayrıca vergilendirilmez ( Pass-through taxation ). Ortaklar bireysel olarak vergilendirilir. Ortaklar aksini ortaklık sözleşmesinde kararlaştırmamışsa, her ortağın işi yönetme hakkı vardır. Ortaklar ortaklık sözleşmesi ile yönetici ortak tayin edebilir ve yetkilendirebilirler. Ortaklık ve ortaklar farklı kişiliğe sahip olmadığı için ayrılma aşaması kolay gerçekleşmez ve bir ortağın ayrılması ile ortaklık dağılır.
Limited Partnership (LP)
Limited Partnership’ te “GP” gibi bir iş ortaklığıdır. Bu iş ortaklığı tipi işi doğrudan yöneten bilfiil çalışan “general partner” ve yalnızca sermaye koyan, yönetim yetkisine haiz olmayan pasif yatırımcı yani “limited partner” lardan oluşur. Bu ortaklık tipi karma/melez bir tiptir.
Vergilendirme GP’de olduğu gibidir. Ortaklık ayrıca vergilendirilmez( Pass-through taxation ).
Ortaklıkta yönetim yetkisi olan General Partnerlar’ın şirketin borç ve yükümlülüklerinden şahsi sorumlulukları vardır(Unlimited Liability). Limited Partnerlar’ın ise şirket borç ve yükümlülüklerinden sorumluluğu şirkete koydukları veya koymayı taahhüt ettikleri sermaye ile sınırlıdır(Limited Liability). Genellikle işten anlayan profesyonel ile zengin yatırımcıyı buluşturan bir tiptir. Yatırımcı yatırdığından fazla riske girmemiş olur işi yöneten ve fona ihtiyaç duyan ortak ise kolaylıkla yatırım bularak işini kurabilir. GP ile aynı şekilde ortaklıktan ayrılmak zordur. Bir ortağın ayrılması şirketi dağılma sürecine sokar.
Limited Liability Partnership (LLP)
LLP, GP’nin bir alt formudur. Bu ortaklık tipinde GP’den farklı olarak general partner’lar kişisel sorumluluklarını sınırlandırmıştır(Limited Liability). Eyalet ilgili ofisine bir sertifika doldurularak gönderilmesi gerekmektedir. LLP’de ortakların sorumluluğu sınırlandırılmıştır ancak şahsen yapmış oldukları sözleşme ve şahsi hataları sebebiyle oluşan zararlardan sorumlulukları devam eder. Yolsuzluk ve bireysel hatalar sorumluluk sınırlandırması kalkanının dışındadır. Vergilendirme yine ortaklık için değil şahsen mevcuttur(Pass-Through Taxation). Bir ortağın ayrılması yine aynı şekilde zordur ve dağılmaya sebep olabilir. Genellikle hukuk büroları ve medikal sektör tarafından tercih edilen tiptir. Riskli işlerde tercih edilir.
Corporations
Şirketlerin Ortak özellikleri; ayrı tüzel kişilik, hissedarların sınırlı sorumluluğu, merkezi yönetim, ortakların ayrılmasında şirketin devam edebilmesi.
C Corporation
C corporation’larda çifte vergilendirme uygulanır(Double Taxation). Hissedarlar hem şahsen (kar dağıtımı vs. sırasında) hem de şirket elde ettiği gelir üzerinden vergilendirilir. Şirket sahiplerinin sınırlı sorumluluğu mevcuttur. Şirket sahipleri/Hissedarlar yönetim kurulu seçerek şirket politikalarını yönetim kuruluna (Board Of Directors) belirlettirir. Yönetim kurulu da CEO, CFO ,etc. atar. Bu görevliler (officers) şirketin günlük işleyişini (day to day management) yönetir ve yapar. Yani hissedarlar şirketi yönetmez. Kar ve zarar şirkete aittir. Ayrı tüzel kişilikten dolayı bu ortaklık tipinde ayrılmak kolaydır. Hissedar hissesini bir başkasına devrederek/satarak ayrılabilir. Genellikle halka arz edilmiş(Publicly Held) şirketler C Corporation olarak görülür.
S Corporation
C corporation’dan farklı olarak pass-through taxation uygulanır yani çifte vergilendirme uygulanmaz. S Corporationlar genellikle halka arz edilmemiş şirketlerdir.(Closely Held)
Limited Liability Company (LLC)
Vergilendirme(Taxation) olarak Partnership’e benzeyen sorumluluk sınırlandırması olarak ise Corporation özelliği gösteren karma yapıda ki bu iş ortaklığı tipi kısaca LLC olarak adlandırılmaktadır. Yani LLC’de çifte vergilendirme (pass-through taxation) uygulanmazken ortakların sınırlı sorumluluğu(Limited Liability) da söz konusudur. Bu tipte Sözleşmeler hukukuna(Contract Law) ilişkin düzenlemeler Ticaret hukuku(Business Law) düzenlemelerinden ağır basar. Yani sözleşme ile yapılan düzenlemelere öncelik tanınır ve esnek bir yönetim şekli sağlanabilen bir iş ortaklığı tipidir. Bu tipte ki şirketlerin çoğu halka kapalı şirketlerdir. Halka açık olmaları durumunda vergilendirmede değişiklikler gözlenebilir. Bu tipin temeli ortaklık sözleşmesidir. LLC’de her ortağın yönetim hakkı vardır. Her ortak bu yönetim hakkını başka bir ortağına devredebilir. Bu yönetim hakkı ortaklık sözleşmesinden gelmektedir. Genellikle bulunulan eyalete bir sertifikasyon doldurulup gönderilerek kurulur(File AoA). Diğer tiplerde olduğu gibi katı kurallara bağlı değil taraf iradelerine bağlı bir tiptir. Herhangi bir sorun ile karşılaşıldığında ortaklık sözleşmesi (Partnership Agreement) öncelikle dikkate alınarak sorun çözümlenir. Ortaklık sözleşmesinin düzenlemediği konulara ilişkin ise tamamlayıcı hukuk kuralları(default rules) uygulanır.
Nasıl Kurulur?
GP—
GP kurmak için herhangi bir belge doldurmaya yahut yazılı bir ortaklık sözleşmesi yapmanıza gerek yoktur. Fakat yazılı bir ortaklık sözleşmesi yaparak kar ve zararı nasıl bölüşeceğinizi kararlaştırabilirsiniz. Ancak yukarıda bahsi geçen GP’ler için geçerli olan sınırsız sorumluluk esasını bu sözleşme ile değiştirmeniz ve temsile ilişkin şartları değiştirmeniz mümkün değildir.
LP & LLP –
Bir form doldurarak eyalet sekreterliğine gönderilerek kurulur. Bu formlar bazı eyaletlerde internetten online olarak doldurularak gönderilebilmektedir. Bunun dışında kurulum için gerekli herhangi bir işlem yoktur ancak bu durumda bir ortaklık sözleşmesi(partnership agreement) yapılmış olması tavsiye edilir.
Corporations—
"Articles of Incorporation" adı verilen başvuru belgesi doldurularak eyalet sekreterliğine verilir. Belgenin kurucu tarafından imzalanması gerekir. Articles of incorporation belgesi mutlaka şirket ismini içermelidir(Corporation, company, incorporated). Belgede şirketin adresi ve yapacağı işin genel hatlarıyla belirtilmesi gerekir(Nature of the business).
LLC—
Bazı eyaletler yalnızca bir kurulum sertifikasyonu istemekteyken bazıları belgenin organizasyon şemasını da içermesini istemektedir. Bunlara ek olarak iş sahiplerinin bir iç işleyiş sözleşmesi (Operating Agreement) düzenlemesi LLC için zorunlu bir unsur değilken düzenlenmemesi halinde tamamlayıcı hukuk kuralları kullanılması gerekecektir. Operating Agreement düzenlenmesi iç işleyişi belirlemeye yarar çünkü LLC’ler Ticaret Kanunu (Uniform Commercial Code) vb. yerlerde ayrıntılı düzenlenmemektedirler temellerini kurucuların yapmış oldukları sözleşmeler oluşturur ve herhangi bir problem yaşanması durumunda ilk olarak taraflar arası sözleşmeler gündeme gelecektir.
Web sitemizde yer alan bu ve benzeri bilgiler öneri, tavsiye veya hukuki mütalaa değildir. Yazarımız veya büromuz bu sitede yer alan çözümlere, bilgilere, metinlere veya yayınlara dayanılmasından, kullanılmasından hareketle zarara uğranmasından dolayı sorumluluk kabul etmez.
Mehmet Serhat Tercan
Amerikan Şirketler Hukuku, Amerika şirketleri, Amerikan şirketler avukatı, Amerika'da şirket türleri nelerdir, Amerika şirket avukatı
