Özel Belgeyi Gizleme, Yok Etme, Bozma Suçu Nedir?
Bir özel belgeyi bozan, yok eden veya gizleyen kişiye bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası verilmesini öngören düzenleme Türk Ceza Kanunun 208. Maddesinde düzenlenmiştir. Bu düzenlemeye göre her üç eylemde cezalandırılmaktadır. Kamusal güveni korumayı hedef alan bu düzenleme ile bir özel belgenin gizlenmesi, yok edilmesi, bozulması engellenmek istenmiş ve ilgili belgeye bağlanan sonuçların bertaraf edilmesinin önüne geçilmek istenmiştir.
Suç serbest hareketli bir suç olarak düzenlenmiş olmakla birlikte seçimlik hareketlidir. Bu kapsamda;
- Gizlemek
- Yok Etmek
- Bozmak
Özel Belgeyi Gizleme Suçu
Bir özel belgeyi gizlemek suçtur. Bu suçta belge varlığını korumakta fakat fail tarafından gizlenerek hakkın ifası engellenmektedir. Suçun failinin belgeyi gizlemesi nedeniyle kişilerin hakları zarar görecek olup kanun koyucu tarafından özel belgenin gizlenmesi suç olarak düzenlenmiştir. Nitekim özel belgenin saklanması/gizlenmesi nedeniyle kamusal bir zarar meydana geleceği teorisi ile hareket eden kanun koyucu kişiler arası ilişkileri düzenleyen özel belgelerin gizlenmesini önlemek istemiştir.
Bu çerçevede gizlemenin suç oluşturduğuna ilişkin;
5237 sayılı TCK’nın da ise Yasa koyucu madde gerekçesinde de belirtildiği üzere "Söz konusu suçu oluşturan seçimlik hareketler, özel belgeyi bozmak, yok etmek veya gizlemektir." demek suretiyle bizce yerinde olarak "gizleme" fiilini suçu oluşturan ayrı bağımsız bir hareket olarak saymıştır. (Yargıtay 21. CEZA DAİRESİ Esas:2015-2951 Karar:2015-3868)
Gizlemenin Suç Teşkil Ettiğine Dair
Yargıtay 11.CEZA DAİRESİ Esas:2021-40535 Karar:2023-3887
“Sanığın katılan şirket ile yaptığı sözleşme gereğince verdiği keşide yeri bulunmayan çekleri ve protokolü fotokopi çektirme bahanesiyle alıp gizlediği, bu surette özel belgeyi gizlemek suçunu işlediği sabit olmakla, Bölge Adliye Mahkemesince alt sınırdan uzaklaşılarak verilen mahkûmiyet hükmünde bir isabetsizlik görülmemesi nedeniyle hukuka aykırılık bulunmamıştır.”
Gizlemek nedir?
Gizlemek, sözlükte "saklamak, örtmek, belli etmemek" anlamına gelir. TCK’nın 208. Maddesi kapsamında "gizlenme" ise; varlığını ve bütünlüğünü koruyan gerçek özel belgeden hak sahibinin yararlanmasına engel olunmasıdır. Gizlemenin devamlı olması gerekmez. Ancak gizlemenin devamı halinde suçun işlenmesi de kesintisiz olarak devam edecek olup geçici gizlemede suçun tamamlanması için yeterli olacaktır. (Yargıtay 21. CEZA DAİRESİ Esas:2015-2951 Karar:2015-3868)
Özel Belgeyi Bozma Suçu
Özel belgeyi bozmakta gizlemek gibi suç teşkil etmektedir. Özel belgeyi bozmak belgeyi karalamak, çizmek, boyamak, ıslatmak suretiyle bunlarla sınırlı olmaksızın herhangi bir surette kullanılamaz hale getirmektir. Failin bu hareketler ile özel belgenin kullanım imkanını ortadan kaldırması gerekmektedir. Hak sahibinin menfaatini zedeleyen bu eylemin cezalandırılması öngörülmüştür. Bozmak eyleminin özel belgenin kullanımının engellenmesi neticesine yönelik olması gerekmekle bu aşamada özel belgede sahtecilik suçu ile karıştırılmaktadır. Fail özel belgede sahtecilikte de evrakı bozmaktadır fakat evrakın gerçek niteliğine aykırı bir duruma gelmesi için bozma eyleminde bulunmakta olup kullanımını engelleme amacı ile bozmamaktadır.
Bu minvalde resmi belge olmayan özel belgelerin bozulması halinde cezai müeyyide gündeme gelecektir.
Özel Belgeyi Yok Etme Suçu
Özel belgenin tamamen silinmesi, yakılması, yutulması, bir hayvana yedirilmesi, kimyasal işleme tabi tutulması ve bunlarla sınırlı olmamak kaydıyla yok edilmesi suçu oluşturmaktadır.
Herhangi bir özel belgenin fail tarafından yok edilmesi halinde suç sübut bulur. Failin belgeyi elde ederken cebire başvurması halinde ise suç vasfı değişebilmektedir. Bu nedenle failin ya kendi elinde bulundurduğu yahut cebire başvurmaksızın elde ettiği bir özel belge üzerinde yok etme suçunu işlemiş olması aranır.
Özel Belgeyi Gizlemek, Bozmak, Yok Etmek Suçu Şikayete Tabi Midir?
Özel belgeyi yok etme, bozma veya gizleme suçu şikayete tabi değildir. Yani şikayet olmasa dahi Cumhuriyet Savcılığınca re’sen araştırma yapılarak soruşturma açılır.
Özel Belgeyi Gizlemek, Bozmak, Yok Etmek Suçunda Şikayetten Vazgeçilirse Ne Olur?
Özel belgeyi yok etme, bozma veya gizleme suçu yukarıda izah edildiği üzere şikayete tabi suçlardan değildir bu bağlamda şikayetten vazgeçilse dahi kamu davası görülmeye devam edilecektir.
Özel Belgeyi Yok Etme, Bozma veya Gizleme Suçunun Cezası Nedir?
Türk Ceza Kanunun 208. Maddesinde düzenleme alanı bulan Özel belgeyi yok etme, bozma veya gizleme suçunun cezası 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezası olarak öngörülmüştür.
Özel Belgeyi Yok Etme, Bozma veya Gizleme Suçunun Zamanaşımı Nedir?
Özel belgeyi yok etme, bozma veya gizleme suçunda olağan dava zamanaşımı uygulanır. Bu haliyle 8 yıl içerisinde soruşturma açılmadığı takdirde zamanaşımına uğrar.
Özel Belgeyi Yok Etme, Bozma veya Gizleme Suçunda Görevli Mahkeme Neresidir?
Özel belgeyi yok etme, bozma veya gizleme suçunda görevli mahkeme Asliye Ceza mahkemesidir. Asliye Ceza Mahkemeleri tek hakimli mahkemelerdir.
Mahkeme Tarafından İstenen Özel Belgenin Gizlenmesi, Bozulması, Yok Edilmesi
Mahkeme tarafından celbi talep olunan bir özel belgenin sunulmaması özel belgenin gizlenmesi suçunu oluşturur.
Özel Belgeyi Yok Etme, Bozma veya Gizleme Suçunda İçtihatlar
Yargıtay 11.CEZA DAİRESİ
Esas:2019-6139
Karar:2023-1748
Karar Tarihi:21.03.2023
……... İnşaat firmasının sahibi olan sanık ile şikayetçi ... arasında gayrimenkul alım satımına ve şikayetçi tarafından sanığa ödenen kaporaya ilişkin aslı dosyada mevcut 23.05.2015 tarihli, alıcı ve satıcıda kalmak üzere iki nüsha olarak düzenlenen suça konu adi yazılı sözleşmenin, şikayetçide bulunan nüshasının sanık tarafından okumak için istendiği ve sonrasında yırtıldığı iddiasıyla sanık hakkında özel belgeyi bozma, yok etme veya gizleme suçundan kamu davası açılmıştır.
Sanık müdafiinin temyiz isteği yönünden; 5327 sayılı Kanun'un 208 inci maddesi uyarınca \"özel belgeyi bozmak, yok etmek ya da gizlemek\" suçunun oluşabilmesi için, belgenin içeriğindeki bilgilerin anlaşılmaz, kullanılamaz hale getirilerek ondan faydalanma olanağının engellenmesi suretiyle bozulması veya belgenin maddi varlığına son verilerek hak sahibinin ondan yararlanmasının engellenmesi gerekmekte olup, belgenin ise hukuki bir hüküm ifade eden, üzerinde bir hakkın doğumuna, bir olayın kanıtlanmasına yarayan yazıların bulunduğu, bez, kağıt, levha ve plaka gibi nesneler olarak tanımlanmış olması karşısında, sanık hakkında kurulan hükümde, sanığın şikayetçinin kendisinden olan kapora alacağına ilişkin adi yazılı sözleşmenin şikayetçide bulunan nüshasını yırtarak şikayetçinin ondan yararlanmasını engellediği anlaşıldığından, mahkemenin kabul ve uygulamasından isabetsizlik görülmemiştir.
Özel Belgenin yırtılması, özel belgenin bozulması, özel belgenin saklanması, özel belgenin gizlenmesi, özel belgenin bozulması, özel belgede tahrifat, Özel Belgeyi Yok Etme, Bozma veya Gizleme Suçu
